فشار گوش داخلی، بیماری مینیر (Meniere disease) (هیدروپس آندولنفاتیک) یا به صورت عامیانه بیماری فشار گوش، از اختلالات شایع گوش داخلی و يكي از مهمترين دلايل سرگيجه واقعی در گوش داخلی به حساب مي آيد

فشار گوش داخلی یا بیماری مینیر (Ménière) یک بیماری نادر است که گوش داخلی را درگیر می کند.  باعث سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی پیش رونده می شود. هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما تغییراتی در سبک زندگی و برخی درمان های پزشکی می تواند به کاهش علائم آن کمک کنند.
این بیماری در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اما بیشتر در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی ظاهر می شود و در بیشتر موارد، فقط یک گوش را درگیر می کند.
در این مقاله علائم، علل و محرک های بیماری مینیر و همچنین درمان های طبیعی و مرسوم آن را توضیح می دهیم. همچنین تغییراتی در رژیم غذایی که می تواند به کاهش علائم افراد کمک کند، پیشنهاد می کنیم. 

علائم فشار گوش

علائم بیماری مینیر از فردی به فرد دیگر متفاوت است.  این علائم می توانند به طور ناگهانی ظاهر شوند و فراوانی و مدت بروز آنها متفاوت است.
پزشکان اغلب از علائم ناگهانی، تحت عنوان «حمله» یاد می کنند. مدت حملات مینیر متفاوت است، اما معمولاً بین ۲۰ دقیقه تا ۲۴ ساعت طول می کشد.
علائم رایجی که در طول حمله بروز می کنند عبارتند از:

 سرگیجه

معمولاً بارزترین علامت فشار گوش یا بیماری مینیر سرگیجه است که می تواند همراه با موارد زیر باشد:

•  احساس چرخش، حتی زمانی که شخص ساکن است
• حالت تهوع
• استفراغ
•  ضربان قلب نامنظم
•  تعریق

معمولا پیش بینی زمان وقوع حمله سرگیجه دشوار است، به همین دلیل، مهم است که داروی سرگیجه همیشه در دسترس بیمار باشد.

علائم سرگیجه ممکن است با چندین فعالیت روزانه از جمله موارد زیر، تداخل جدی داشته باشد:

•  رانندگی
•  کار با ماشین آلات سنگین
•  بالا رفتن از نردبان یا داربست
•  شنا كردن

وز وز گوش

این صدای مزاحم و مداوم در گوش ممکن است شبیه صداهای زیر باشد:

•  زنگ زدن
•  وز وز کردن
•  غرش
•  سوت زدن
•  خش خش

 مردم معمولا در مکانهای خلوت یا زمانی که خسته هستند بیشتر متوجه این علامت می شوند. 

 از دست دادن شنوایی

در یک فرد مبتلا به بیماری مینیر، سطوح کم شنوایی، به ویژه در اوایل پیشرفت بیماری، ممکن است نوسان داشته باشد.  
همچنین ممکن است فرد نسبت به صداهای بلند حساس تر باشد. در نهایت، اکثر افراد مبتلا به مینیر دچار درجاتی از کم شنوایی طولانی مدت می شوند.

 اضطراب، استرس و افسردگی

این علائم روانی همچنین می توانند در نتیجه بیماری مینیر ایجاد شوند. چرا که این حملات غیرقابل پیش بینی بوده و می توانند بر توانایی فرد هنگام کار و فعالیت تأثیر منفی بگذارند، به خصوص اگر فرد مجبور باشد از نردبان بالا برود یا با ماشین آلات کار کند. همچنین با بدتر شدن تدریجی شنوایی، افراد ممکن است در تعاملات اجتماعی خود دچار چالش شوند.

برخی از افراد مبتلا به مینیر، توانایی رانندگی را از دست می دهند. این بیماری در عین حال استقلال، آینده شغلی، آزادی و دسترسی به دوستان و خانواده فرد را محدودتر می کند. افرادی که استرس، اضطراب یا افسردگی دارند مهم است که پزشک خود را از این مسائل مطلع سازند. 

مینیر همچنین می تواند اثرات دیگری در سراسر بدن داشته باشد. ما این موارد را در بخش زیر با جزئیات بیشتری بررسی می کنیم.

مراحل بیماری فشار گوش

 بیماری مینیر در دو مرحله ایجاد می شود. در فاصله این دو مرحله، فرد ممکن است برای مدت طولانی هیچ علائمی را تجربه نکند.

علائم اولیه بیماری

بیماری مینیر در مراحل اولیه خود باعث بروز دوره های ناگهانی و غیرقابل پیش بینی سرگیجه می شود.
در طول این دوره‌، از دست دادن شنوایی به صورت خفیف وجود خواهد داشت که معمولاً پس از فروکش کردن سرگیجه به حالت عادی باز می‌گردد. فرد ممکن است در گوش خود احساس ناراحتی و انسداد، و یا احساس پر بودن یا فشار داشته باشد. وز وز گوش نیز در مراحل اولیه بیماری مینیر شایع است.
پس از حمله سرگیجه به دلیل بیماری مینیر، فرد اغلب دچار خستگی شدید می شود و احساس می کند که باید ساعت ها بخوابد.
افراد همچنین ممکن است موارد زیر را در مراحل اولیه بیماری تجربه کنند:

•  اسهال
•  تاری دید
•  حرکات تند چشم
•  حالت تهوع
•  استفراغ
•  عرق سرد
•  تپش قلب یا نبض سریع
•  لرزیدن

علایم مرحله ثانویه بیماری

 دوره های سرگیجه در مراحل پایانی بیماری کمتر می شوند و در برخی موارد دیگر هرگز عود نمی کنند.
با این حال، مشکلات تعادل، شنوایی و بینایی می توانند ادامه یابند. به خصوص زمانی که هوا تاریک است، افراد احساس عدم تعادل می کنند.  شنوایی و وز وز گوش نیز معمولا به تدریج بدتر می شوند.
فرد بیمار ممکن است حملات منجر به افتادن را نیز تجربه کند. این حملات می‌توانند شامل تغییر خود به خودی در وضعیت کلی بدن یا سقوط ناگهانی در حالت هوشیاری باشند.

عوارض

مخرب ترین ویژگی بیماری مینیر، شروع ناگهانی حملات سرگیجه است.
بیمار ممکن است مجبور شود دراز بکشد و فعالیت های اجتماعی، تفریحی، کاری یا خانوادگی خود را از دست بدهد.
مسئولین صدور گواهینامه رانندگی خودرو در بسیاری از کشورها معتقدند که افرادی که بیماری مینیر دارند، اصولاً نباید رانندگی کنند. تا زمانی که فرد تأیید پزشک مبنی بر تحت کنترل بودن علائم بیماری خود را ارائه نکند، گواهینامه جدید و یا مجوز رانندگی با گواهینامه قبلی خود را دریافت نمی کند. 

علل پیدایش بیماری

بیماری مینیر ممکن است به دلیل ناهنجاری در ساختار گوش داخلی یا سطح مایع درون آن رخ دهد. با این حال، علت دقیق ایجاد این تغییرات هنوز نامشخص است.
گوش داخلی شامل مجموعه ای از گذرگاه ها و حفره های متصل به هم است که لابیرنت نامیده می شود.
قسمت بیرونی گوش داخلی، محل قرارگیری لابیرنت استخوانی است.  در داخل آن، یک ساختار غشایی نرم وجود دارد که یک نسخه کوچکتر از همان لابیرنت، با شکلی مشابه است.
غشای لابیرنت گوش، حاوی مایعی به نام آندولنف و همچنین دارای حسگرهای مو مانندی است که به حرکت مایع عکس العمل نشان می دهند و از طریق تکانه های عصبی به مغز پیام می فرستند.
قسمت های مختلف گوش داخلی در انواع مختلف دریافت حسی مانند موارد زیر نقش دارند:

•  تشخیص شتاب در جهات مختلف
•  حرکت چرخشی 
• صدا

برای اینکه همه حسگرهای گوش داخلی به طور کامل کار کنند، باید فشار، حجم و ترکیب شیمیایی مایع گوش درست باشد.
برخی از ویژگی‌های بیماری مینیر، ترکیبات مایع گوش داخلی را تغییر می‌دهند و باعث ایجاد گیجی و عدم توانایی در جهت یابی می شوند.

محرک های فشار گوش

برخی استرس‌ها و اختلالات عاطفی از جمله کار طولانی مدت، بیماری‌های زمینه‌ای و خستگی می‌توانند باعث بروز اپیزودهایی از علائم مینیر شوند. 

نمک موجود در رژیم غذایی افراد، یکی دیگر از محرک ها است.

تشخیص بیماری

هیچ آزمایش یا اسکن واحدی نمی تواند منجر به تشخیص بیماری مینیر توسط پزشک شود. پزشکان معمولا اول مصاحبه و معاینه فیزیکی انجام می دهند، در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی فرد می پرسند و علائم و نشانه ها را بررسی می کنند. 
پزشک احتمالا در مورد مسائل زیر از فرد سوال خواهد کرد:

•  شدت علائم
•  فراوانی علائم (علایم هر چند وقت یک بار رخ می دهند)
• داروهایی که فرد مصرف کرده است
•  هر گونه مشکل گوش در گذشته
•  وضعیت سلامت عمومی
•  هر گونه سابقه بیماری های عفونی یا آلرژی
•  هرگونه سابقه خانوادگی مشکلات گوش داخلی

همچنین چندین بیماری و مشکل دیگر وجود دارند که علائمی مشابه این بیماری دارند که این مسئله می تواند تشخیص بیماری مینیر را دشوار کند.

میزان از دست دادن شنوایی

 برای تعیین میزان کم شنوایی، پزشک آزمایش شنوایی سنجی انجام می دهد.

دستگاه شنوایی سنجی صداهایی با بلندی و زیر و بم متفاوت تولید می کند.  فرد با هدفون به این صداها گوش می دهد و زمانی که صدایی را می شنود دکمه ای را فشار می دهد. 

ارزیابی تعادل

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری مینیر، درجاتی از عدم تعادل را تجربه می کنند.  به نظر می رسد که مشکل تعادل فرد بین دوره های سرگیجه برطرف می شود.

 تست الکترونیستاگموگرافی (ENG) 

در این آزمایش پزشک آب یا هوای گرم و خنک را وارد مجرای گوش می کند. سپس حرکات غیرارادی چشم را در پاسخ به این کار اندازه گیری می کنند.  پاسخ های غیرمعمول ممکن است نشان دهنده مشکل گوش داخلی باشد.

تست صندلی چرخشی

فرد در یک کابین کوچک و تاریک روی صندلی می نشیند. پزشک الکترودها را در نزدیکی چشمان فرد قرار می دهد و صندلی با هدایت کامپیوتر و با سرعت های مختلف به جلو و عقب می چرخد.
این حرکت سیستم تعادل درونی را تحریک می کند و باعث ایجاد نیستاگموس یا حرکات غیر ارادی چشم می شود. یک کامپیوتر و مانیتور این حرکات را با دوربین مادون قرمز ضبط می کنند.

ارزیابی عملکرد اعصاب سیستم دهلیزی (VEMP)

این تست عملکرد حسگرهای خاص گوش داخلی که شتاب را تشخیص می دهند، اندازه گیری می کند.

 آزمایش حفظ تعادل 

در این آزمایش فرد در حالی یک کمربند ایمنی پوشیده و با پای برهنه بر روی یک سکوی مخصوص در حال حرکت ایستاده، سعی می کند تعادل خود را در شرایط مختلف حفظ کند.

 تست های دیگر

ممکن است پزشک بخواهد با درخواست ام‌آرآی (MRI) و سی تی اسکن (CT scan) وجود سایر بیماری‌ها و مشکلات احتمالی مانند تومور مغزی یا ام اس (MS) را بررسی کند.

شنوایی سنجی ساقه مغز (Brainstem) 

این تست برای بررسی وجود تومورها، و اندازه گیری عملکرد گوش و مغز در پاسخ به صداها انجام می شود. 

درمان ها و راه حل های کنترل بیماری

تغییر سبک زندگی

بیماری مینیر با استرس و اضطراب ارتباط  مستقیم دارد. با این حال، مشخص نیست که آیا استرس و اضطراب باعث علائم بیماری مینیر می شوند یا اینکه خود این بیماری منجر به استرس و اضطراب می شود.

در هر صورت، مدیریت استرس و اضطراب می تواند به کاهش شدت علائم کمک کند. بعضی از افراد ممکن است احساس کنند که ورزش های یوگا و تای چی و تمرینات تمرکز و مدیتیشن به آنها کمک می کند تا آرام شوند.

منابع معتبر تحقیقاتی نشان می‌دهد که بین سیگار کشیدن و وز وز گوش ارتباطی وجود دارد، بنابراین ترک سیگار ممکن است به کاهش این علامت کمک کند.

رژیم غذایی

ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی می تواند به کاهش احتباس (ذخیره شدن) مایعات در بدن کمک کند.  به طور کلی، به حداقل رساندن احتباس مایعات، فراوانی و شدت علائم را کاهش می دهد.

این اقدامات ممکن است به کاهش احتباس مایعات در بدن کمک کند:

خوردن وعده های غذایی بیشتر اما کوچکتر

توزیع یکنواخت وعده های غذایی در طول روز به تنظیم مایعات بدن کمک می کند. به جای خوردن سه وعده غذایی بزرگ در روز، شش وعده غذایی کوچکتر را امتحان کنید.

خوردن نمک کمتر: هر چه یک فرد نمک کمتری مصرف کند، بدنش مایعات کمتری ذخیره می کند. افراد بهتر است از افزودن نمک به وعده های غذایی خودداری کرده و غذاهای ناسالم را کنار بگذارند، زیرا اغلب این غذاها نمک افزوده زیادی دارند.

کاهش مصرف الکل: الکل می‌تواند بر حجم و ترکیب مایع گوش داخلی تأثیر منفی بگذارد.

نوشیدن منظم آب: افراد مبتلا به بیماری مینیر باید مراقب آبرسانی منظم در هوای گرم و در حین ورزش شدید باشند.

از تیرامین اجتناب کنید: این اسید آمینه در طیف وسیعی از غذاها از جمله جگر مرغ، گوشت های فرآوری شده، شراب قرمز، پنیرهای کهنه، آجیل و ماست وجود دارد. مصرف این ماده همچنین ممکن است باعث میگرن شود. افراد مبتلا به بیماری مینیر باید از غذاهای حاوی تیرامین اجتناب کنند.

داروهای سرگیجه

پزشکان ممکن است انواع مختلفی از داروها را برای سرگیجه توصیه کنند. گزینه های معمول عبارتند از:

داروهای بیماری حرکت (دریازدگی یا تهوع داخل ماشین):

این داروها شامل مکلیزین (Antivert) و دیازپام (Valium) هستند و می توانند به کاهش احساس چرخش ناشی از سرگیجه و همچنین کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک کنند.

 داروهای ضد تهوع: پروکلروپرازین (Compazine) یک داروی مؤثر بر درمان حالت تهوع در طول دوره سرگیجه است.

داروهای مدر (ادرارآور): این داروها احتباس مایعات را در بدن کاهش می دهند.  برای بیماری مینیر، پزشکان ممکن است ترکیبی از تریامترن و هیدروکلروتیازید (دیازید یا ماکسید) را تجویز کنند.

کاهش مقدار مایعی که بدن در خود نگه می دارد ممکن است حجم مایع و فشار را در گوش داخلی بهبود بخشد.  در نتیجه، شدت و فراوانی علائم ممکن است کاهش یابد.

تزریق گوش میانی

پزشکان می توانند برای بهبود علائم سرگیجه، برخی داروها را به گوش میانی تزریق کنند. این داروها شامل آنتی بیوتیک جنتامایسین (گارامایسین) و استروئیدها مانند دگزامتازون (دکادرون) است.

عمل جراحی

اگر درمان‌های دیگر مؤثر واقع نشده یا اگر علائم بیماری بسیار شدید باشند، جراحی، به عنوان یک گزینه برای افراد مبتلا به بیماری مینیر توصیه می شود. 

انواع این جراحی ها عبارتند از:

 رفع فشار کیسه آندولنفاتیک: در این عمل، جراح بخش کوچکی از استخوان را از اطراف کیسه اندولنفاتیک خارج می‌کند.  این غشاء که در گوش داخلی به کنترل فشار آب در گوش کمک می کند، اگر به درستی کار نکند، ممکن است باعث ایجاد سرگیجه شود. 

لابیرنتکتومی: در این عمل جراح بخشی از گوش داخلی را برمی دارد.

جراحی بخش عصب دهلیزی: یک جراح عصب دهلیزی را برش می دهد.

درمان توانبخشی دهلیزی: افراد ممکن است بین دوره‌های سرگیجه دچار مشکلات تعادلی شوند.  یک متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند تمرین ها و فعالیت هایی را به بیماران آموزش دهد که به بدن و مغز آنها کمک کند توانایی حفظ تعادل خود را دوباره به دست آورند.

افراد مبتلا به کم شنوایی مینیر همچنین ممکن است از فواید استفاده از سمعک بهره مند شوند.

درمان های جایگزین

جدای از اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی، گزینه های طبیعی کمی برای مدیریت بیماری مینیر وجود دارد.

برخی از گیاهان، مانند زنجبیل و جینکو بیلوبا، ممکن است علائم سرگیجه را در برخی افراد تسکین دهند.

 با این حال، هیچ منبع و پژوهش معتبری، تأثیر استفاده از مکمل‌های گیاهی، طب سوزنی یا فشاری بر درمان مینیر را تایید نمی‌کند.

مکمل های گیاهی نیز ممکن است با داروهای موجود تداخل داشته باشند.  افرادی که مایل به استفاده از داروهای گیاهی هستند باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.

درمان فشار مثبت

چند سال پیش، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مجوز استفاده از دستگاهی را تأیید کرد که می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری مینیر کمک کند. این دستگاه پالس های کوچکی از فشار هوا را در گوش میانی آزاد می کند. به نظر می رسد این نبض ها با مایع داخل گوش تعامل دارند و سرگیجه را کاهش می دهند. 

اینستاگرام داروخانه امید

داروخانه شبانه روزی اینترنتی امید تهران میدان ملت ۲۲۵۱۴۱۳۳